Η ενσυνειδητότητα μπορεί να μας κάνει (και) καλύτερους γονείς!


Για να βρίσκεσαι σε αυτή τη σελίδα, ίσως διάβασες πρώτα το Μαμά μην τρέχεις! Δεν θέλω να περιμένω το Σαββατοκύριακο για να είμαστε αληθινά μαζί! (που καθόλου τυχαία είχε τίτλο εργασίας "Γράμμα σε μια (ακόμα) πελαγωμένη μαμά") και πιθανότατα ένιωσες να ανάβει ένα λαμπιόνι αισιοδοξίας αλλά και περιέργειας ακούγοντας ότι η ενσυνειδητότητα, ή αλλιώς mindfulness, μπορεί να μας κάνει καλύτερους (και πιο ευτυχισμένους) γονείς. 

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΟΤΗΤΑ
Ο Βασίλης Θ. Ξυπολιάς, εκπαιδευτής mindfulness ο οποίος μετράει πολλά χρόνια εργασίας στους τομείς της επικοινωνίας και της ψυχολογίας και έχει εκπαιδευτεί στo πρόγραμμα Mindfulness-Based Stress Reduction (Μείωση Άγχους μέσω Ενσυνειδητότητας) που ξεκίνησε από την Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης, εξηγεί τι είναι το περίφημο mindfulness:

«Σε αυτόν τον πολυάσχολο, υπέρ-συνδεδεμένο κόσμο που ζούμε, είναι πολύ εύκολο να χάσουμε τον εαυτό μας στον αυτόματο πιλότο για μεγάλο μέρος της ημέρας... κάθε ημέρα. Ζώντας με αυτό τον τρόπο, συχνά παραβλέπουμε τις όμορφες καθημερινές στιγμές της ζωής, αδυνατούμε να “ακούσουμε” τι μας λέει το σώμα μας και, πολύ συχνά, παγιδευόμαστε σε ένα μηχανικό τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς που είναι μη-επωφελής για τον εαυτό μας και τους γύρω μας.

Όντας στον αυτόματο πιλότο, έχουμε την τάση να χανόμαστε στο “κάνω” και να βρισκόμαστε συνεχώς στην κατάσταση του να πασχίζουμε αδιάκοπα να “προλάβουμε τα πράγματα” αντί να ζούμε τη ζωή με πληρότητα και αρμονία. Σε αυτή τη “θέση λειτουργίας”, γινόμαστε ευάλωτοι στο άγχος, την ανησυχία, την  αντιδραστικότητα, καταλήγοντας μερικές φορές και στην απόγνωση ή την κατάθλιψη […]

Ενσυνειδητότητα, ή επίγνωση, είναι το αντίθετο της α-συνειδητότητας. Σημαίνει ότι βγαίνουμε από τον αυτόματο πιλότο και ανακτούμε πάλι τον έλεγχο της κατάστασης και της ζωής μας. Ενσυνειδητότητα σημαίνει ότι έχουμε  συνειδητή γνώση του τι συμβαίνει στο παρόν μέσα μας (σκέψεις, συναισθήματα, σωματικές αισθήσεις), αλλά και γύρω μας, με ανοιχτό μυαλό».

Το πρώτο κομμάτι, αυτό του αυτόματου πιλότου, σου θυμίζει κάτι; Τον εαυτό σου, ακόμα και ως γονιό; Αλήθεια, πόσο συχνά χάνεσαι σε αυτά που πρέπει να γίνουν «ξεχνώντας» να βρίσκεσαι εκεί ουσιαστικά για το παιδί;

Η ενσυνειδητότητα είναι σίγουρα ένας από τους τρόπους για να βγούμε από αυτόν τον αυτόματο πιλότο και να ξαναβρούμε την ισορροπία μας και την ευτυχία. Και μπορεί να βάλει φρένο σε όλα αυτά που συμβαίνουν στο μυαλό μας και κλέβουν τις πολύτιμες στιγμές από την οικογένειά μας και τα παιδιά μας. 


ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ
Η Sarah Wheeler, Ph.D., σχολική ψυχολόγος στην περιοχή του San Francisco, δημοσίευσε πριν από λίγο καιρό ένα άρθρο στο οποίο εξηγεί ακριβώς πώς το να ζούμε στο παρόν μπορεί να μας κάνει και καλύτερους γονείς. 

Μια μελέτη από το πανεπιστήμιο της Χιλής, αναφέρει η Wheeler, αποδεικνύει ότι το κλειδί για να γίνεις καλύτερος γονιός και να έχεις καλύτερη πνευματική υγεία είναι απλά να αποδεσμευτείς από την ανησυχία και τη συνεχή κριτική και να επανέλθεις στο «εδώ και τώρα». Με άλλα λόγια, να αναπτύξεις ενσυνειδητότητα (mindfulness).

«Οι ερευνητές ρώτησαν 62 μητέρες παιδιών προσχολικής ηλικίας για το βαθμό ενσυνειδητότητάς τους όσον αφορά τον εαυτό τους και το βαθμό ενσυνειδητότητας ως προς το πώς φροντίζουν τα παιδιά τους αντίστοιχα. Ως ενσυνειδητότητα μπορεί να οριστεί η παρατήρηση και η αποδοχή των σκέψεων και των συναισθημάτων μας όπως αυτά διαμορφώνονται την παρούσα στιγμή.

Στην έρευνα που έγινε οι μητέρες απάντησαν επίσης σε ερωτήσεις για την κατάθλιψη, το άγχος, το γενικό στρες και το άγχος όσον αφορά το μεγάλωμα του παιδιού τους. Από τα αποτελέσματα επιβεβαιώθηκε η αρχική υπόθεση ότι ο βαθμός ενσυνειδητότητας είναι στενά συνδεδεμένος με την ψυχική υγεία της μητέρας: Οι μητέρες με μεγαλύτερο βαθμό ενσυνειδητότητας ήταν λιγότερο αγχωμένες, ανήσυχες και καταθλιπτικές».

Ναι, έχεις πολλούς λόγους να είσαι αγχωμένη κι άλλους τόσους να ανησυχείς. Μα αν διακρίνεις ότι αυτό συμβαίνει συχνά, τότε μάλλον έχεις βρει και εκείνον που σου κλέβει τις αληθινές στιγμές με το παιδί. Θυμήσου όμως ότι από όλες τις μεταβλητές που αντιμετωπίζουμε ως γονείς, η παράμετρος στην οποία έχουμε τη μεγαλύτερη επιρροή είναι ο εαυτός μας.

Κι εδώ είναι που πέφτει η δύσκολη ερώτηση: Θέλεις; Θέλεις να είσαι αληθινά εκεί για το παιδί σου; Φυσικά και θέλεις. Κι αν μέχρι τώρα πελάγωνες, τώρα πια ξέρεις ότι υπάρχει τουλάχιστον ένας τρόπος να το καταφέρεις: με το να είσαι συνειδητά, με πληρότητα και επίγνωση, στο εδώ και τώρα. 

Πώς θα τα καταφέρεις;



ΕΝΑΣ MINDFUL ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ; ΟΧΙ, ΕΙΝΑΙ ΟΔΗΓΟΣ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΖΩΗΣ!
Οι οδηγίες είναι απλές: εκεί που πιάνεις το μυαλό σου να τρέχει δεξιά κι αριστερά σε υποχρεώσεις, λίστες, άγχη και δουλειές, ενώ βαθιά μέσα σου θα ήθελες απλά να είσαι εκεί με το παιδί και να ζεις την κάθε σας στιγμή, ευχάριστη ή δύσκολη, αρχίζεις να αντιλαμβάνεσαι ακριβώς αυτές τις σκέψεις και τα συναισθήματα που σου προκαλούν και τις αντίστοιχες συμπεριφορές που αυτά πυροδοτούν.

Μπορεί οι οδηγίες να είναι απλές, αλλά αυτό δεν το κάνει απαραίτητα και εύκολο να τις εφαρμόσουμε. Αν έχεις μάθει για δεκαετίες ολόκληρες να ζεις στον αυτόματο πιλότο που ανέφερε ο Βασίλης Ξυπολιάς παραπάνω, αυτό δεν αλλάζει από τη μία μέρα στην άλλη, επειδή κατάλαβες ότι το να ζεις με ενσυνειδητότητα πραγματικά έχει νόημα.

Θέλει δέσμευση και δουλειά για να ξεμάθουμε και να ξαναμάθουμε νέα και πιο αποτελεσματικά μοτίβα σκέψης και συμπεριφοράς. Αλλά η απάντηση οποιουδήποτε γονιού κι αν ρωτήσεις είναι μία: ΑΞΙΖΕΙ!

Γιατί, όπως λέει ο κ. Ξυπολιάς, «ενσυνείδητος γονέας σημαίνει ότι ενεργούμε με γνώση, κατανόηση και πρόθεση, χωρίς να αφήνουμε το άγχος, την ανασφάλεια, την απογοήτευση ή την κούραση (σωματική ή/και ψυχική) να υπαγορεύουν τις αντιδράσεις μας στις προκλήσεις που αναπόφευκτα θα προκύψουν στην πορεία της ανατροφής των παιδιών.

Η ενσυνειδητότητα (mindfulness), αναπτύσσει την ευαισθητοποίηση και τον έλεγχο των αυτόματων αντιδράσεων και συμπεριφορών μας. Μας βοηθά να επιβραδύνουμε τους ρυθμούς και να επανερχόμαστε στο παρόν, βλέποντας τους εαυτούς μας, αλλά και τα παιδιά μας με πιο “καθαρή και φρέσκια ματιά”. Με περισσότερη ηρεμία, αποδοχή και συμπόνια, έτσι ώστε να διαχειριζόμαστε τις στρεσογόνες καταστάσεις δημιουργικότερα και τις αντιδράσεις μας επιδεξιότερα, απολαμβάνοντας παράλληλα περισσότερες και περισσότερο τις πολύτιμες στιγμές με την οικογένειά μας».



3 TIPS ΓΙΑ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
Αλήθεια, πόσο πιο όμορφα και αληθινά θα ήταν όλα αν χτίζαμε τη σχέση μας με το παιδί σε τέτοιες βάσεις ηρεμίας, αποδοχής και κατανόησης για εμάς τους ίδιους τους γονείς και τα παιδιά;

Ζητήσαμε από τον κ. Ξυπολιά να μας δώσει τρία βήματα για τους γονείς που θέλουν να φέρουν την ενσυνειδητότητα στη σχέση τους με το παιδί:

1. «Μάθετε να κάνετε μια παύση πριν αντιδράσετε πάνω στον εκνευρισμό ή το θυμό σας».

2. Προσπαθήστε να παρατηρήσετε, όσο καλύτερα μπορείτε, τα συναισθήματά σας όταν είστε σε σύγκρουση με το παιδί.

3. Ακούστε με προσοχή την άποψη του παιδιού, ακόμα και αν διαφωνείτε μαζί του.

Αυτές οι βασικές δεξιότητες ενσυνειδητότητας, δυνητικά θα συμβάλουν στο να διατηρήσετε την ποιότητα της σχέσης γονέα-παιδιού, ενώ παρέχουν ένα θετικό μοντέλο αναφοράς στα παιδιά για το πώς να χειρίζονται αντίστοιχα στη ζωή τους δύσκολες καταστάσεις».


Extra: Αν θέλεις να μάθεις περισσότερα για το mindfulness, σε αυτό το βίντεο από τους ιδρυτές του Center for Mindfulness στο University of Massachusetts θα πάρεις μια καλή ιδέα του τι είναι ενσυνειδητότητα και τι μπορεί να κάνει για σένα. Για όσους γονείς και παιδαγωγούς θέλουν να πάνε την πρακτική του mindfulness ένα βήμα παραπέρα και να εμβαθύνουν σε αυτή ή να μάθουν ακόμα περισσότερα, το πρόγραμμα Ενσυνείδητος Γονέας: Λιγότερο Άγχος - Περισσότερη Αρμονία ξεκινάει πάλι σε λίγο καιρό στο Κέντρο Ανάπτυξης Ενσυνειδητότητας - Mindfulness 360. Είναι ένα βιωματικό πρόγραμμα ανάπτυξης ενσυνειδητότητας για γονείς, κηδεμόνες & παιδαγωγούς και διαρκεί 8 εβδομάδες. Εκεί, με την καθοδήγηση και την υποστήριξη του εκπαιδευτή ενσυνειδητότητας Βασίλη Ξυπολιά θα αναπτύξεις και θα καλλιεργήσεις την ικανότητά σου να διακρίνεις μοτίβα σκέψης, συναισθημάτων, αλλά και αισθήσεων και να επιστρέφεις πάντα στο παρόν, στις στιγμές που μοιράζεσαι με το παιδί! 

*Διάβασε εδώ πώς μπορούμε να καλλιεργήσουμε την ενσυνειδητότητα στα παιδιά!