Οι νέοι γκουρού του well-being είναι Φιλοσοφικοί Σύμβουλοι και γνωρίζουν τα μυστικά για καλύτερη ζωή!

Στα ’80s και τα ’90s διάσημοι και μη συνέρεαν στα ιατρεία των ψυχαναλυτών, ψάχνοντας να λύσουν όλα εκείνα τα θέματα που τους στερούσαν τη χαρά, την ευτυχία και την επιτυχία στη ζωή. Στα ’00s πολλοί  άφηναν το ντιβάνι του ψυχαναλυτή, τα φροϋδικά σύνδρομα και τα παιδικά τραύματα, προκειμένου να συμβουλευτούν έναν coach, ο οποίος, χωρίς να χρειάζεται να «σκάψει» στο υποσυνείδητο των πελατών του, υποσχόταν να τους προτείνει λύσεις για τα καθημερινά προβλήματα που αντιμετώπιζαν στη δουλειά και τις σχέσεις τους. Τα τελευταία όμως χρόνια, όλο και περισσότεροι στρέφονται σε μια νέα υπηρεσία και τεχνική, που κάθε άλλο παρά νέα είναι: η Φιλοσοφική Συμβουλευτική είναι το καινούριο trend μετά την ψυχανάλυση και το coaching και αντανακλά στις μέρες μας αυτό που έλεγε ο Επίκουρος 20.000 χρόνια πριν, ότι δηλαδή η φιλοσοφία είναι «η θεραπεία της ψυχής». 

Σύμφωνα με άρθρο της Washington Post, στην Αμερική και 20 ακόμα χώρες του κόσμου υπάρχουν πάνω από 300 πιστοποιημένοι Φιλοσοφικοί Σύμβουλοι, οι οποίοι σαφώς και δεν αναλαμβάνουν πελάτες με διάγνωση από ειδικούς της ψυχικής υγείας, αλλά μπορούν να βοηθήσουν όλους εμάς που παλεύουμε να αποδεχτούμε τον εαυτό μας, να ξεπεράσουμε τη μοναξιά που ροκανίζει την ψυχή μας ή τις δυσκολίες στη δουλειά, θέλοντας να ζούμε καλά μέσα στις καθημερινές μας σχέσεις. 

Ο Lou Marinoff, συγγραφέας του βιβλίου Πλάτωνας Όχι Πρόζακ (εκδ. Λιβάνη) και πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης Φιλοσοφικών Συμβούλων (American Philosophical Practitioners Association) εξηγεί πως «η ζωή μας έχει γίνει πιο μπερδεμένη από ποτέ και οι άνθρωποι υποφέρουν περισσότερο από ποτέ άλλοτε. Όλα αυτά που μας ταλαιπωρούν δεν είναι ψυχικές ασθένειες, αλλά ανθρώπινα προβλήματα. […] Όλοι μας όμως εγκυμονούμε τη σοφία που χρειαζόμαστε και ο φιλόσοφος είναι απλώς ο μαιευτήρας»… Ακριβώς όπως ο Σωκράτης εκμαίευε από τους συνομιλητές του την αλήθεια και τη γνώση που οι ίδιοι είχαν μέσα τους αλλά δεν το γνώριζαν…

Ο Tim LeBon, Φιλοσοφικός Σύμβουλος στη Μεγάλη Βρετανία και συγγραφέας του βιβλίου Wise Therapy, λέει πως άλλωστε η Φιλοσοφία εν γένει ασχολείται με τα θέματα που απασχολούν τον άνθρωπο: την αγάπη, την ευτυχία, το σκοπό στη ζωή μας και τις συναισθηματικές δοκιμασίες. 

Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Φιλοσοφικής Ψυχολογίας και Ψυχοθεραπείας, «η Φιλοσοφική Συμβουλευτική δεν είναι ψυχολογική ή ψυχιατρική συμβουλευτική ή ψυχοθεραπεία. Η Φιλοσοφική Συμβουλευτική είναι η εφαρμογή φιλοσοφικής συλλογιστικής, νοητικής ανάλυσης και λογικής στα προσωπικά διλήμματα, ηθικά προβλήματα και ανησυχίες που αντιμετωπίζουν καθημερινά τα άτομα. […] Η δουλειά του Φιλοσοφικού Συμβούλου είναι να εξασφαλίσει τα "νοητικά εργαλεία" που χρειάζεται κάποιος για να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του. Βοηθάει δηλαδή στο να συνειδητοποιήσει ο ενδιαφερόμενος τις λάθος αξίες, τοποθετήσεις, ανασφάλειες και φόβους που έχουν μπει εν αγνοία του και έχει υιοθετήσει γενικά στη ζωή του στις οποίες οφείλονται τα προβλήματά του. Ταυτόχρονα, δε, να "δει" καθαρά τις σωστές γι’ αυτόν θέσεις, τοποθετήσεις κ.λπ.».

Η Φιλοσοφική Σύμβουλος κα. Έλλη Πυροκάκου, PhD, έχοντας περάσει πολλά χρόνια διδάσκοντας Φιλοσοφία σε πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας μας και του εξωτερικού, τονίζει: «ναι, η Φιλοσοφία είναι αφηρημένη και θεωρητική, δεν χωράει αμφιβολία. Παρόλα αυτά, από τις απαρχές της στην αρχαία Ελλάδα αποτελούσε πάντοτε και πρακτική, άσκηση. Ο Hadot ανακάλυψε στην αρχαία ελληνική σκέψη “την τέχνη του ζην”. Σήμερα η θεωρητική φιλοσοφία έχει περάσει στο παρασκήνιο -εκτός από τους ακαδημαϊκούς κύκλους- και πλέον, στην πράξη, η Φιλοσοφία μάς βοηθά να γίνουμε πιο ευτυχισμένοι αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον κόσμο και έτσι, μεταμορφώνει τη ζωή μας και το πώς βλέπουμε τον ίδιο μας τον εαυτό μας». 

Ζητήσαμε από την κα. Πυροκάκου να μας εξηγήσει τι μπορεί κανείς να περιμένει από έναν Φιλοσοφικό Σύμβουλο και σε τι ακριβώς μπορεί να μας βοηθήσει η Φιλοσοφική Συμβουλευτική:

- Πώς είναι μια συνεδρία με έναν Φιλοσοφικό Σύμβουλο; 

«Οι συναντήσεις γίνονται στο γραφείο του Συμβούλου, όπου συζητάμε μαζί για ό,τι απασχολεί καθέναν. Φυσικά υπάρχει εμπιστευτικότητα και η συζήτηση βασίζεται σε αυτή την εμπιστοσύνη. Το να έχει κανείς έναν αντικειμενικό και έμπιστο επαγγελματία απέναντί του βοηθάει στο να μιλήσει ελεύθερα και χωρίς ενοχές ή περιορισμούς για όλα αυτά που τον βαραίνουν, αλλά ενδεχομένως διστάζει να αποκαλύψει σε άλλον άνθρωπο. Μπορούν βεβαίως να γίνονται και συναντήσεις μέσω Skype, ενώ πολλές φορές προτιμώ να βρισκόμαστε με τους πελάτες μου σε καφέ ή για βόλτα στο πάρκο, όπου τα πράγματα είναι πιο ελεύθερα – όπως και το μυαλό και ο λόγος μας. Μερικές φορές ο Σύμβουλος αναφέρεται στη διάρκεια μιας συνεδρίας σε φιλοσοφικά έργα και γραπτά, λογοτεχνικά κείμενα και ταινίες όλα σχετικά με το θέμα που εξετάζεται κάθε φορά. 

- Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γνωρίζω από Φιλοσοφία για να καταλάβω όσα θα συζητήσουμε; 

«Φυσικά και όχι! Δεν πρόκειται για μάθημα Φιλοσοφίας, ούτε χρειάζεται να ακολουθούμε κανένα διοικητικό πρωτόκολλο. Αυτό που κάνει ένας Φιλοσοφικός Σύμβουλος είναι μια εκπαιδευτική δραστηριότητα, εκπαιδεύει τον άνθρωπο που ζητά τη βοήθειά του στο να σκέφτεται με περισσότερο εύρος. Όσοι ασχολούνται με τη Φιλοσοφική Συμβουλευτική κάνουν αυτό ακριβώς που έκανε και ο Σωκράτης, ο οποίος συνδιαλεγόταν με οποιονδήποτε και οποιαδήποτε στιγμή για οποιοδήποτε θέμα που αφορούσε την ευτυχία του ανθρώπου. Το μόνο που χρειάζεται κανείς για να ξεκινήσει είναι να θέλει να μάθει περισσότερα για τον εαυτό του και να είναι ανοιχτός να ακούσει εναλλακτικούς τρόπους θεώρησης των πραγμάτων». 

- Τι ερωτήσεις να περιμένω; Μέσα από το διάλογο θα πρέπει να αναφερθώ στα παιδικά μου βιώματα; 

«Όχι αναγκαστικά! Επικεντρωνόμαστε στο τώρα και όσα μας μπλοκάρουν αυτή την περίοδο χρόνου και αφορούν το συγκεκριμένο θέμα/πρόβλημα. Ο διάλογος μπορεί να πάρει δύο κατευθύνσεις: Μπορεί να εντοπίσουμε και να επικεντρωθούμε σε μη ωφέλιμους τρόπους σκέψης, περιοριστικές πεποιθήσεις ή ακόμα και να καταλήξουμε στο ότι για παράδειγμα, εμείς οι ίδιοι δεν έχουν ορίσει με σαφήνεια μέσα μας τι θεωρούμε σωστό και τι λάθος. Σε κάθε περίπτωση, ξεκαθαρίζουμε τη σκέψη μας, ώστε να βλέπουμε τα πράγματα πιο καθαρά, απορρίπτουμε τις πεποιθήσεις που μας περιορίζουν και γινόμαστε σαφείς όσον αφορά όρους που μέχρι τώρα είχαμε υιοθετήσει ασυνείδητα. 

Η δεύτερη κατεύθυνση που μπορεί να πάρουμε είναι να επανεξετάσουμε αν κάτι πράγματι αποτελεί πρόβλημα. Για παράδειγμα, σκεφτείτε το Σύνδρομο Ελλειμματικής Προσοχής, το οποίο θεωρείται διαταραχή. Πολλοί ειδικοί πιστεύουν πως το κυρίαρχο σύμπτωμα, η διάσπαση της προσοχής, είναι τόσο κοινό σήμερα διότι όλοι καλούμαστε να ζούμε αυστηρά δομημένες και επαναλαμβανόμενες ζωές. Για κάποιον που δυσκολεύεται να ακολουθεί ένα τόσο αυστηρό πρόγραμμα, πράγματι, είναι δύσκολο. Όμως αν τον ίδιο άνθρωπο τον βγάλεις από αυτές τις συνθήκες και τον βάλεις σε ένα δημιουργικό περιβάλλον με γρήγορους ρυθμούς και εναλλαγές, τα συμπτώματα απλώς εξαφανίζονται. Μόλις ένας πελάτης δει από διαφορετική σκοπιά το πρόβλημα που τον απασχολεί, αυτό παύει να τον αγχώνει και να τον βαραίνει και βεβαίως ζει και νιώθει καλύτερα». 

- Για ποια θέματα μπορώ να συμβουλευτώ έναν Φιλοσοφικό Σύμβουλο;

«Κάποιοι έρχονται για να λύσουν ένα πολύ συγκεκριμένο πρόβλημα που τους απασχολεί, όπως ένα διαζύγιο, γιατί υποφέρουν από κρίσεις πανικού, είναι αναβλητικοί ή δεν είναι σίγουροι ποια κατεύθυνση να ακολουθήσουν στα επαγγελματικά τους. Κάποιοι άλλοι ζητούν τη βοήθειά μου γιατί νιώθουν μια γενικότερη αίσθηση θλίψης, δυστυχίας, δυσαρέσκειας ή απομόνωσης. Φυσικά όταν κάποιος πελάτης πάσχει, π.χ., από κλινική κατάθλιψη, τον παραπέμπω σε ειδικό. Όμως τα παραπάνω συναισθήματα είναι όλα ανθρώπινα. Μερικές φορές οφείλονται σε μια τραυματική εμπειρία -το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου ή το τέλος ενός γάμου. Άλλες φορές ο λόγος δεν είναι σαφής από την αρχή. Ορισμένες φορές νιώθουμε αποκομμένοι από όλους και από όλα χωρίς “εμφανή” λόγο…».

- Πώς μπορούν να με βοηθήσουν οι συνεδρίες;

«Τα οφέλη της Φιλοσοφικής Συμβουλευτικής είναι: μειώνεται το άγχος, μας δίνει νέους τρόπους να δούμε και να αξιολογήσουμε τα πράγματα, μιλάμε με έναν έμπιστο επαγγελματία, αποκτούμε περισσότερη κατανόηση τόσο του ίδιου μας του εαυτού όσο και των αγαπημένων μας, αυξάνεται η αυτοπεποίθηση, βλέπουμε πιο καθαρά όσα μας έχουν συμβεί, εντοπίζουμε και αλλάζουμε τους μη λειτουργικούς και ωφέλιμους τρόπους σκέψης, εντοπίζουμε και αλλάζουμε προβληματικές συμπεριφορές, λύνουμε ηθικά διλήμματα, βελτιώνουμε τις επικοινωνιακές μας ικανότητες». 

- Πόσος χρόνος χρειάζεται συνήθως για να λύσει κάποιος ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει;

«Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και έχει τους δικούς του χρόνους, αλλά κατά κανόνα ο σκοπός μας είναι, όπως ήταν και του Σωκράτη, να αναπτύξει ο πελάτης τις δεξιότητες και τα εργαλεία που χρειάζεται ώστε να μπορεί να αναλύει μόνος του ό,τι τον απασχολεί και φυσικά να βρίσκει λύσεις. Συνήθως όσοι απευθύνονται σε μένα για κάποιο συγκεκριμένο ζήτημα δεν χρειάζονται πάνω από 5-10 συναντήσεις. Πολύ συχνά όμως οι ίδιοι επιδιώκουν να βρισκόμαστε και στη συνέχεια, σε πιο αραιή βάση, για να δούμε μαζί κάποια άλλα, σχετικά ή όχι ζητήματα που έχουν προκύψει εντωμεταξύ». 

- Τι θα προτείνατε να διαβάσει κάποιος ανάλογα με το πρόβλημα που αντιμετωπίζει;

«Τα συγγράμματα των αρχαίων και σύγχρονων φιλοσόφων κρύβουν μεγάλη σοφία και μπορούν να μας βοηθήσουν να δούμε από πολλές διαφορετικές οπτικές ό,τι μας απασχολεί. Για παράδειγμα, ένας γονιός που τον απασχολεί ο σεξουαλικός προσανατολισμός του παιδιού του μπορεί να διαβάσει τα έργα του Oscar Wilde, Το Συμπόσιο του Πλάτωνα ή κείμενα υπαρξιστών συγγραφέων όπως ο Thom Gunn. Αν κάποιος νιώθει μια απροσδιόριστη αίσθηση αποξένωσης, έχει άγχος ή αισθάνεται δυστυχισμένος, έχουμε πολλή βιβλιογραφία να προτείνουμε: από τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους Ηράκλειτο, Παρμενίδη, Σωκράτη, Πλάτωνα, Αριστοτέλη και τους Στωικούς, μέχρι Sartre, Nietzsche, Simone de Beauvoir, Russell, Mill, Wittgenstein κ.ά. Όλοι αυτοί οι στοχαστές μιλούν για τον άνθρωπο πέρα από τα όρια του χρόνου – τα συγγράμματά τους έχουν πολλά να πουν σε εμάς που ζούμε στη σύγχρονη εποχή, ίσως περισσότερα από τους σύγχρονούς τους…»

Ίσως λοιπόν, όταν δυσκολευόμαστε να τα βγάλουμε πέρα στην καθημερινότητά μας, να αξίζει να συμβουλευτούμε εκείνους που έχουν ήδη φιλοσοφήσει τη ζωή. Το πιθανότερο είναι να έχουμε πολλά να μάθουμε από αυτούς, οι οποίοι άλλωστε έχουν υπάρξει οι πλέον ευφυείς άνθρωποι που έχουν ζήσει μέχρι σήμερα… 

Αναδημοσιεύτηκε στο queen.gr!